قسمت سوم:

توکسیکودینامیک  :

 مکانیسم اثر دقیق گاز فسفین و سایر فسفیدهای فلزی در ایجاد اثرات سمی در انسان تاکنون شناخته نشده است. قابل ذکر است از آنجا که فسفیدهای فلزی در اثر هیدرولیز به گاز فسفین تبدیل می شوند، لذا بدیهی است که بسیاری از اثرات سوء این مواد از طریق گاز فسفین ایجاد می شود. گاز فسفین شدیداً سمی بوده و یک سم پرتوپلاسمیک است که با آنزیمها و پروتئین ها تداخل می کند.

ضایعات ایجاد شده مطرح کننده اثرات مستقیم تخریبی بر روی عروق خونی و غشاء گلبول های قرمز است. مطالعات انجام شده بر روی موش های صحرایی نشان می دهند که گاز فسفین آزاد شده از فسفیدهای فلزی توانایی مهار آنزیم سیتوکروم اکسیدازC را داشته و از این طریق سبب بروز اختلال در چرخه تنفس سلولی می گردد.

گاز فسفین باعث مهار غیر رقابتی آنزیم سیتوکروم اکسیداز در میتوکندری و سیستم انتقال الکترون و فسفوریلاسیون اکسیداتیو می شود. این مهار در فرآیند تولید انرژی در میتوکندری منجر به سمیت و مرگ سلولی گسترده، آسیب و نکروز در دستگاه گوارش،کبد و کلیه ها می گردد.فسفین باعث مهار ورود اسیدهای آمینه در سنتز پروتئین های میوکارد و مهار فعالیت آنزیم سیتوکروم اکسیداز در سلول های عضلانی قلب گردیده و این تغییرات در میتوکندری و پروتئین های میوکارد باعث اختلال نفوذپذیری غشاء نسبت به یون های سدیم، پتاسیم، منیزیوم، کلسیم و سایر یونها و ایجاد تغییرات در پتانسیل غشاء در سلولهای عضلانی قلب می شود. این تغییرات فیزیوپاتولوژیک، در میوکارد، عروق خونی محیطی کوچک و سلول های ریوی آشکارتراست و فسفین بیشتر سیستم قلبی- عروقی و تنفسی را مورد حمله قرار می دهد و ادم ریوی به نظر ناشی از اثرات سیتوتوکسیک مستقیم بر روی سلول های ریوی است .

یکی دیگر از مکانیسم های پیشنهادی درباره عملکرد فسفین و فسفیدهای فلزی، توانایی ایجاد استرس اکسیداتیو و تولید رادیکال های آزاد و لیپید پراکسیداسیون در سیستم های زیستی می باشد.

با توجه به توانایی فسفین در ایجاد رادیکال های آزاد در بسیاری از بافت ها، مشاهده گردیده که ارگان هایی که نیاز بیشتری به اکسیژن دارند نظیر قلب، مغز، کلیه، ریه و کبد حساسیت بالاتری به آسیب ناشی از گاز فسفین داشته و این امر با بروز تغییرات هیستوپاتولوژیک در چنین ارگان هایی همخوانی دارد.

مقادیر سمی:

بلع 1 گرم از فسفید روی در انسان باعث بروز علایم و نشانه های مسمومیت می گردد. مرگ در اثر مصرف خوراکی 4 گرم فسفید روی گزارش شده است. دوز کشنده متداول فسفید آلومینیوم دریک فردبالغ باوزن متوسط 70 کیلوگرم در حدود 500میلی گرم برآورد شده است .